تحول را از بهار بیاموزیم | گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین بهشتی در مورد معادباوری

به گزارش شهرآرانیوز؛ به تصریح قرآن، خدای متعال در همه امور این عالم، آموزه و درس و افق دید برای ما انسان‌ها قرار داده است تا با نگاه به آنها، راه را گم نکنیم و مسیر سعادت را درپیش بگیریم؛ مثل بهار که با نو شدن و اصلاح و رشد و تعالی همراه است و به تعبیر آیات، یکی از اصول اصلی اعتقادی یعنی معاد را یادآوری می‌کند. در این‌باره با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدجواد بهشتی، خطیب مذهبی و کارشناس برنامه «سمت خدا»، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.

اختصاص ۶۰۰ آیه قرآن به طبیعت

فراوان در قرآن کریم، به‌عنوان کتاب آسمانی ما مسلمانان، برای هدایت انسان از محسوسات استفاده شده است. برخی می‌گویند حدود ششصد آیه از قرآن به طبیعت و اجزا و عناصر آن اختصاص دارد؛ مثل آسمان، زمین، ماه، خورشید، باد، باران، صحرا، دریا و بسیاری از سوره‌ها به نام پدیده‌های طبیعی مثل عنکبوت و نمل است و همچنین بسیاری از عقاید مثل توحید و معاد به‌واسطه طبیعت که مقابل چشمان ما قرار دارد، اثبات می‌شود.

قانون زنده شدن مردگان، مثل قانون بهار

خداوند در آیه ۵ از سوره مبارک حج می‌فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فی‏ رَیْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ تُرابٍ... اى مردم! اگر در رستاخیز شکى دارید (به این نکته توجه کنید که:) ما شما را از خاک آفریدیم...». این بهار، نمایشگاه خداست و بار‌ها و بار‌ها در قرآن کریم، قیامت به فصل بهار تشبیه شده است و به تحول طبیعت در بهار اشاره می‌کند و سپس می‌فرماید: «کَذَلِکَ النُّشُورُ»؛ یعنی بیرون آمدن مردگان از قبور هم مثل زنده شدن زمین بعد از زمستان سرد و تاریک است.

باید پاسخگوی اعمالمان باشیم

حشر در قیامت هم این‌گونه است. این زمین مرده و درختان که خشک بودند، ناگهان سبز و زنده می‌شوند. هر درختی که ذراتش در دل زمین پخش بود، به شکل شکوفه و میوه درمی‌آید. ما انسان‌ها هم که از دنیا می‌رویم و به ذرات تبدیل می‌شویم، هنگام قیامت به اذن خدا از خاک برمی‌آییم و باید در قیامت، پاسخگوی اعمال خود باشیم؛ خوبان به بهشت می‌روند و بد‌ها راهی جهنم می‌شوند.

اعتقاد به معاد باعث رشد می‌شود

امام جواد (ع) می‌فرمایند: «وقتی فصل بهار را دیدید، بسیار از قیامت یاد کنید». وقتی بهار از راه می‌رسد و طراوت زمین و عالم را می‌بینیم، هم به خود یادآوری کنیم و هم با بچه‌ها مسئله قیامت را مطرح کنیم. این اعتقاد به قیامت اگر تثبیت و تقویت شود، مسلمانان، فعال و از گناه دور می‌شوند و به این فکر می‌کنند که چه توشه‌ای برگیرند. درواقع اعتقاد به قیامت باعث پاکی، رشد و فعالیت و تعالی انسان می‌شود؛ جهانی بزرگ‌تر و حقیقی‌تر از این جهان که قرآن از آن به «دارالحیوان» یعنی محل زندگی واقعی تعبیر می‌کند.

آموزه‌های خودسازی در بهار

شهید مطهری مقاله‌ای دارد با موضوع «درس‌هایی که از فصل بهار می‌توان آموخت»؛ یکی همین درس تحول است. انسان نباید از خاک کمتر باشد. وقتی این خاک گل می‌شود، من چطور همان آدم قبلی باشم؟ بهار به ما درس تحول و خودسازی می‌دهد. ذرات خاک ارزش‌های افزوده خود را به نمایش می‌گذارند. انسان هزاران برابر برتر از خاک است، مبادا روز قیامت، ما شرمنده قیامت شویم. در پایان سوره نبأ می‌خوانیم: «بسیاری از انسان‌ها در روز قیامت می‌گویند:‌ای کاش خاک بودیم!».

با یاد خدا حول حال شویم

یکی از آموزه‌های بهار، خودسازی و فعالیت برای به نمایش گذاشتن خصلت‌های انسانی و کنار گذاشتن رذایل اخلاقی است. درختی که تا یک ماه قبل خشک بود، اکنون دیده‌ها را جذب می‌کند. انسان از درخت والاتر است؛ با یاد خدا و توکل به او می‌تواند وجود خود را بهاری کند؛ چنان‌که در حدیث است: «یک نفر در یک جمع وقتی به یاد خداست، همچون تک‌درختی است در کویر»، لذا انسان با دیدن بهار می‌تواند به تکاپو بیفتد و ظرفیت‌های بهاری وجودش را جلوه‌گر کند.

در ادامه حتما بخوانید امان از آخرین‌ها...

ما هم مثل طبیعت، نو شویم

یکی از امور مورد تأکید اسلام، این است که انسان زود فرصت‌ها را از دست می‌دهد، پس خوب است خودارزیابی داشته باشد. تحویل و نو شدن سال، فرصتی است برای سنجش خود و اینکه ببینیم عمرمان را چطور پشت‌سر گذاشته‌ایم، قوت‌ها و ضعف‌های ما چه بود و از خدا بخواهیم بالاتر برویم. تحویل سال و نو شدن باید ما را به این فکر وادارد در هر جایی که هستیم از نظر خُلقی، عملکرد و رفتار و فکری رشد کنیم.

به احسن‌الحال برسیم

امام سجاد (ع) دعایی دارند به نام «مکارم‌الاخلاق» که این‌گونه شروع می‌شود: «خدایا، ایمانم را افزایش بده و عملم را اصلاح کن!». وقتی از خدا چنین خواسته‌ای داریم، باید خودمان هم زمینه‌اش را فراهم کنیم و تلاش و تکاپو داشته باشیم و موانع تقویت ایمان را رفع کنیم، خلق‌وخویمان را اصلاح کنیم، به ضعف‌ها و عیب‌هایمان توجه کنیم و ببینیم سال قبل را چطور گذراندیم و بعد برای رسیدن به احسن‌الحال درکنار توکل به خدا، تلاش کنیم: «از ما حرکت و از خدا برکت».